Door Henk van Houtum
Het is een open deur en het is zeker niet de eerste keer dat ik dit zeg, maar om papier en karton circulair in te zetten, hebben we elkaar – binnen en buiten de keten – écht nodig. Elke schakel telt en zal op de ander afgestemd moeten worden. Van ontwerp, inkoop en productie tot aan transport, verkoop en gebruik. Dit is iets wat ik zal blijven benadrukken en herhalen, want juist met die samenwerking dragen we allemaal bij aan een circulaire economie. Dat maakt ons als keten sterker en de wereld een stukje mooier.
Papier inzamelen en recyclen is iets dat de papierindustrie al sinds jaar en dag doet. In samenwerking met gemeenten is het in Nederland mogelijk om op vrijwel elke hoek van de straat je oud papier netjes te deponeren. Een goede gewoonte van veel Nederlanders. Ons papierrecyclingspercentage is de hoogste ter wereld. Van het in Nederland op de markt gebrachte papier zamelen we tussen 80% en 90% in. Daarvan wordt 87% weer benut tijdens de productie van nieuw papier en karton.
Samenwerking en papierketen
Oud papier is een belangrijke, en ook voordelige, grondstof voor nieuw papier. Papier dat verbrand wordt om als brandstof te dienen, dat is dus echt zonde. En wel om meerdere reden. Ten eerste om het gegeven dat er zoals hierboven vermeld een waardevolle, secundaire grondstof verloren gaat. Bij verbranding is het letterlijk einde verhaal. Daarop aansluitend betekent dit dat je bij verbranding niet meer kunt spreken van een circulaire economie, terwijl dat nu juist is waar we wereldwijd met elkaar naar toewerken. En ten derde komt alle co2 die al die tijd netjes opgeslagen bleef in het papier tijdens verbranding vrij, waarmee je ook nog eens niet bijdraagt aan het verlagen van de uitstoot. Kortom: recyclen is belangrijk voor de papierketen, maar nog veel belangrijker voor het creëren van een circulaire samenleving.
Toch is er meer dan recyclen alleen. Om de oudpapierstroom zuiver te houden, dus schoon en droog, zal er vanaf ontwerp aandacht aan moeten worden besteed, want aan producten van papier en karton worden nog wel eens zaken toegevoegd die het recycleproces niet ten goede komen: denk aan kunststof- en plasticonderdelen en coatings. Dus als wij aan het einde van de gebruiksduur willen dat een product op de juiste wijze terugkomt in de kringloop, dan zullen we daar vanaf het begin en gedurende het hele productie- en logistieke proces rekening mee moeten houden. Dat maakt het recyclen een stuk eenvoudiger.
Duurzaam als het nieuwe normaal
Een intrinsieke overtuiging om dit beter te willen doen is de allerbelangrijkste factor. Maar helaas wijst de praktijk uit dat gewenste veranderingen vaak pas echt tot stand komen, als men niet anders kan; als het moet. De overheid speelt binnen dit proces een belangrijke rol: welke wet- en regelgeving stimuleren – of verplichten – innovatieve, duurzame oplossingen en het gebruik van hernieuwbare grondstoffen? Hoe worden bedrijven geholpen om versneld hun processen en logistiek te vergroenen om zo duurzaam mogelijk te produceren? En hoe kun je als overheid gedrag zo beïnvloeden dat duurzaam het nieuwe normaal is; dat duurzame keuzes maken en producten hergebruiken en recyclen vanzelfsprekend is? En nog beter zou zijn als er niets te kiezen valt, want dan is duurzaam pas écht het nieuwe normaal. Dan weet je zeker: welke keuze ik ook maak of dat nu als ontwerper, inkoper, producent, verkoper of consument is, het past binnen de circulaire economie.
Ja, het is belangrijk en fijn als er iemand voortouw neemt, maar nog beter is dat we vooral niet op elkaar wachten. Start vandaag nog en ga met elkaar in gesprek hoe je ieders aandeel in de circulaire economie op elkaar kunt afstemmen. Als het Informatiecentrum Papier en Karton (IPK) brengen wij graag die partijen en al hun duurzame voorbeelden én vragen samen. Want met elkaar creëren we die duurzame samenleving. Laten we gezamenlijk vol passie het waardevolle verhaal van papier en karton (blijven) vertellen. Via ons platform en netwerk brengen we kennis samen: betrouwbare informatie over papier en karton waarmee jij – en jouw achterban- impact maakt.
Henk van Houtum is voorzitter van het Informatiecentrum Papier & Karton. Na een achtergrond in werktuigbouwkunde, een MBA en 10 jaar Verenigde Staten startte hij in 1987 in de papierindustrie; bij het familiebedrijf in tissues. Henk richtte zich meer en meer op duurzaamheid en zo werd het bedrijf in 2010 het eerste tissuebedrijf ter wereld met cradle-to-cradle producten.
