Door Hielke van den Brink
De papierkringloop is een voorbeeld van een duurzame productieketen. Papier en karton worden gemaakt uit hernieuwbare bossen, zijn zeer goed te recyclen en worden na afdanking ook op grote schaal ingezameld om opnieuw als grondstof te dienen. In Nederland lukt het ons om jaarlijks ongeveer 90% van al het papier en karton dat geproduceerd wordt te recyclen. Nederland kent een gezonde papierindustrie die op grote schaal oud papier inzet: 87% van hun grondstofgebruik is oud papier.
De kringloop van papier en karton in Nederland is vitaal en is daarmee hét voorbeeld voor de circulaire economie. Een gezonde conditie vereist aandacht, onderhoud en inspanning. Dat geldt ook voor de papierkringloop. Deze kringloop kampt inmiddels met enkele beproevingen:
Slecht recyclebare producten en verpakkingen
Er komen steeds meer producten en verpakkingen van papier en karton op de markt die niet of slecht passen in het huidige recyclingsysteem. Bijvoorbeeld omdat ze uit meerdere materialen zijn gemaakt of omdat ze niet schoon of droog afgedankt kunnen worden; denk aan een gebruikte koffiebeker. De oplossing is dat bij het ontwerp van een verpakking goed wordt nagegaan of deze optimaal te recyclen is.
Logistieke uitdagingen inzameling
Het inzamelen van papier en karton is steeds meer een logistieke uitdaging, met name in grote steden. Scheidingsgedrag in grote steden kan beter. Wat niet helpt is dat de beschikbare containers ongeschikt zijn voor grote dozen. Inwoners die hun karton goed willen scheiden zetten deze dozen dan maar naast de container. Dit zorgt ervoor dat het karton kan vervuilen waardoor het niet meer geschikt is voor recycling. Daarnaast werkt het zwerfvuil in de hand, waardoor het eveneens uit de kringloop verdwijnt.
Vervuiling oud papier neemt toe
De vervuiling in het oud papier neemt toe. Van 1,59% in 2015 naar 3,36% in 2022. Dit is schadelijk voor de recycling van papier en karton. We kunnen er niet langer van uit blijven gaan dat de Nederlander voldoende basiskennis heeft over het hoe en waarom van het scheiden van papier en karton. De Scheidingswijzer Papier en Karton probeert daarover duidelijkheid te geven.
In circulaire ketens beïnvloedt de ene schakel de andere en kan geen van de schakels het alleen af. Iedereen, van ontwerper, producent, Rijk, gemeenten tot inwoner, heeft een paar stukjes van de puzzel in handen. Zelf ga ik mij ook dit jaar als directeur van Stichting Papier Recycling Nederland inzetten om allianties te sluiten en verbindingen te leggen om ons puzzelstukje naast die van anderen te leggen. Samen houden we de papierkringloop gezond!
Hielke van den Brink is al jarenlang werkzaam binnen de recyclingsector. Sinds 2016 is hij directeur van PRN, de collectieve uitvoeringsorganisatie van producentenverantwoordelijkheid voor niet-verpakkingen van papier en karton, en daarnaast bestuurslid van het Informatiecentrum Papier en Karton.
