Door Pim Brouwer
Een van de meest herkenbare symbolen ter wereld is het recyclingsymbool. De drie gebogen pijlen die elkaar oneindig lijken te achtervolgen als een Möbius-loop, zijn de internationale standaard voor vermindering, hergebruik en recycling van afvalstromen. Dit iconische en krachtige symbool heeft een ongekende bijdrage geleverd aan het wereldwijd aanmoedigen van recycling en afvalreductie. Wist u dat dit symbool haar oorsprong kent vanuit de papierrecycling?
Symbool voor producten van gerecycled papier
In 1970 startte de Container Corporation of America een wedstrijd om een grafisch symbool te ontwerpen met als doel om producten van gerecycled papier te kunnen onderscheiden. Het symbool zou door fabrikanten gebruikt worden om de verbintenis tot milieubewustzijn mee aan te tonen.
De winnaar van de wedstrijd was de 23-jarige grafisch ontwerper, Gary Anderson. Hij ontwierp een symbool bestaande uit drie pijlen die een driehoek vormen, waarbij elke pijl naar de volgende pijl wijst.
Recyclingsymbool ontworpen in ‘dag of twee’
Het ontwerp van het recyclingsymbool kwam voort uit verschillende inspiratiebronnen voor Anderson. Eerder had hij een grafisch ontwerp gemaakt voor het recyclen van afvalwater waarmee hij de consumptiestroom van water visualiseerde. Dit gaf hem het idee om pijlen, hoeken en bogen te gebruiken in zijn ontwerp.
Cyclus papierproductie, consumptie en recycling
Binnen een dag of twee kwam Anderson met zijn ontwerp van drie pijlen die elkaar achtervolgen. Elke pijl suggereert een strook papier en hiermee wilde hij de cyclus van papierproductie, consumptie en recycling uitbeelden. Maar Anderson vond de pijlen te plat en tweedimensionaal ogen.
Hij dacht terug aan een bezoek dat hij had gemaakt aan een krantendrukkerij waar hij zag hoe krantenpapier over grote rollen werd gevoerd terwijl het papier werd gedrukt. Deze beweging van gevouwen en gebogen papier gaf hem de inspiratie die hij nodig had. Hij liet de beweging van het papier terugkomen in zijn definitieve ontwerp door de pijlen ook een vouw te geven, wat het een extra dimensie gaf. Dit bleek het winnende ontwerp te zijn voor het recyclingsymbool dat we nu kennen.
Verstopt beeld in recyclingsymbool
Iets wat veel mensen niet weten is dat in de negatieve binnenruimte van het symbool de vorm van een dennenboom verstopt zit. Anderson wilde namelijk een natuurlijk element in zijn ontwerp opnemen en koos voor de vorm van een naaldboom, een in die tijd veel voorkomend symbool voor milieubewustzijn.
Anderson verloor het winnende symbool voor gerecycled papier een aantal jaren uit het zicht. Pas jaren later kwam de Amerikaanse grafisch ontwerper het recyclingsymbool tegen tijdens een zomervakantie naar Nederland. Op de luchthaven in Amsterdam zag hij een openbare afvalbak staan met hierop zijn recyclinglogo, zo groot als een strandbal. Het zien van het recyclingsymbool na lange tijd en in deze context maakte een enorme indruk op hem.
Reduce, reuse, recycle
De betekenis van het recyclingsymbool was met de jaren veranderd. Van origine stonden de gebogen pijlen symbool voor producten die vervaardigd waren van gerecycled papier. Maar nu staan de drie chasing arrows bekend voor alles wat met circulariteit, duurzaamheid en recycling te maken heeft.
Het symbool is de afgelopen decennia de hele wereld rondgegaan want het icoon kent geen taalbarrière omdat het geen enkel woord gebruikt. Toch heeft elke pijl haar eigen betekenis gekregen, namelijk reduce, reuse en recycle; de bekende three R’s.
Het recyclingsymbool is nu op vele alledaagse voorwerpen terug te vinden. Het helpt ons in het dagelijkse en zakelijke leven om te bepalen hoe verschillende soorten verpakkingen en materialen moeten worden gescheiden voor optimale recycling.
Het is gerecycled oud papier dat destijds in de jaren ’70 de grondslag heeft gelegd voor dit universele ‘papieren’ symbool voor recycling.
Recycling zit dus letterlijk in de vezels.
Pim Brouwer is creative manager bij Recycling.nl – Nijssen Recycling.